Zelf twijfel. Er is een mooie quote hierover: Doubt kills more dreams than failure ever will. Twijfel doodt meer dromen dan mislukking ooit zal doen.

Twijfelen. Wie kent het niet. We doen het allemaal, alleen de meesten van ons hebben nooit geleerd er op een gezonde manier mee om te gaan. In deze aflevering leer ik je hoe je op zelftwijfel kunt reageren en er je voordeel mee kunt doen. Want twijfel is niet altijd slecht.

Sterker nog, het kan je helpen om juist beter te presteren dan wanneer je volledig zelfverzekerd zou voelen, maar dat geldt alleen als je weet hoe je erop een gezonde manier op reageert.

Onderzoek toont namelijk aan dat atleten die een beetje aan zichzelf twijfelen, beter presteren dan hun volledig zelfverzekerde concurrenten. Waarschijnlijk komt dat omdat ze hun zelftwijfel hebben omarmd in plaats dat ze ertegen vechten.

Dit geldt trouwens ook voor studenten die er niet helemaal zeker van zijn of ze voor een toets zullen slagen ten opzichte van studenten die er volledig zeker van zijn dat ze zullen slagen. Degenen die twijfelen scoren beter.

Hoe kan het dat zelftwijfel je soms verder helpt?

Dat heeft te maken met inspanning en focus. Als je een beetje aan jezelf twijfelt, kan het zomaar zijn dat je wat harder je best doet om voor die toets te slagen. Het is ook waarschijnlijker dat je gefocust blijft op de activiteit.
Iemand die zich volledig zelfverzekerd voelt, we zeggen wel eens dat ze zo vol vertrouwen zijn dat het bijna als arrogant overkomt. Die personen zijn meestal wat overmoediger en bereiden zich minder goed voor. Je kunt je voorstellen dat zij zich ook eerder laten afleiden door wat er allemaal langskomt. Daar hebben ze voor hun idee toch wel tijd voor. Bijvoorbeeld een uitnodiging om te gamen, even samen met anderen wat te drinken, sociale media en nog veel meer.

We hebben allemaal wel ervaring met zelftwijfel. En ook zelftwijfel die helaas niet uitmondde in het realiseren van iets, zoals het niet slagen voor een toets of het niet binnenhalen van een order of het presenteren van een voorstel dat niet wordt aangenomen of het opstellen van een afruimschema thuis waar geen consensus over is. En nu gaat het erom hoe je met die zelftwijfel omgaat.

Als je door die zelftwijfel gaat geloven dat je iets niet kunt, dan worden die gedachten, dat geloof daarover elke keer een stukje sterker.

Het is net zoiets als een klein smal zandpaadje dat eerst lastig was te belopen door alle overhangende takken van de bomen en de oneffenheden in het zand, die na verloop van tijd een brede zandweg wordt omdat er zoveel overheen wordt gelopen dat de takken en de oneffenheden zijn verdwenen.

Henry Ford zei het lang geleden al: of je denkt dat je het kunt of je denkt dat je het niet kunt. Je hebt altijd gelijk.

Ik zal je een voorbeeld geven: Stel je gaat naar een teamvergadering en je denkt bij voorbaat al dat niemand naar je gaat luisteren. Wat gebeurt er dan, denk je?
Zul je eerder wel of niet het woord nemen in die vergadering?

De kans is klein dat jij iets gaat zeggen. Want je denkt toch dat ze toch niet naar je luisteren.
Dus waarom dan het woord nemen?

En als je dan toch het woord neemt, doe je dat dan met een zelfverzekerde houding?

Waarschijnlijk niet, waardoor je angst dat niemand naar je zal luisteren, juist wordt bekrachtigd.

Zie je de self fulfilling prophecy hierin: of je denkt dat ze zullen luisteren of je denkt dat ze niet naar je zullen luisteren, je hebt gelijk.

En als je lang genoeg dat soort gedachten denkt en gelooft, dan maak je dus van die kleine smalle zandweg een brede zandweg. Je geloof wordt steeds sterker en krachtiger.

Want het is ook nog zo, dat een negatieve gedachte een reeks van volgende negatieve gedachten kan oproepen. Als we doorgaan op dat voorbeeld van die teamvergadering. Dat had je bijvoorbeeld voorafgaand gedacht dat niemand naar je zal luisteren en dat riep vervolgens de gedachte op dat iedereen die daar zit, veel beter een presentatie kan geven dan jij. En daarmee kwam ook de gedachte op dat ze ook een veel betere opleiding hebben dan jij. En zo groeit alsmaar je zelftwijfel  en wordt voor jou het bewijs steeds groter dat jij nooit zo zelfverzekerd daar kunt staan zoals de anderen en er dus daar niets te zoeken hebt.

Hoe kun je die negativiteit doorbreken? Wat kun je nu doen om al die zelftwijfel niet te geloven en verder te voeden. Om je er niet door te laten stoppen om in actie te komen waardoor jij jouw professionele en persoonlijke doelen niet gaat realiseren?

Hoe stop je dat twijfelen aan jezelf?

Er zijn eigenlijk drie momenten rondom een gebeurtenis waar je twijfel tegen kunt komen en dus ook die twijfel kunt doorbreken.

En even voor de duidelijkheid met een gebeurtenis bedoel ik bijvoorbeeld het woord nemen tijdens een teamvergadering zoals uit het voorbeeld hiervoor, maar je kunt ook denken aan een functioneringsgesprek, een netwerkbijeenkomst, een thema avond op school. Het zijn gebeurtenissen waar je aan jezelf twijfelt.

Welke drie momenten zijn er rondom een gebeurtenis waar je kunt twijfelen aan jezelf?

Dat is een tijd voorafgaand, net voor en tijdens een gebeurtenis.

Stel je voor je hebt over drie weken een presentatie te geven in een teamvergadering. Je hebt dus nog even de tijd om alles op een rij te zetten. Maar de twijfel sluipt al binnen.

In plaats van te geloven dat het je allemaal niet gaat lukken. Herinner jezelf er aan dat je een keuze hebt. Je kunt je tijd gebruiken om na te denken waarom je zult falen of je gebruikt je tijd om je goed voor te bereiden. En wellicht helpt je deze vraag je verder: in plaats van te denken ‘wat als het niet lukt’ dat je dan denkt ‘wat als het wel lukt’. Je denkt dan meer in mogelijkheden (in podcast #6 ga ik dieper in op deze mind trick). Je zult eerder in actie komen om die gebeurtenis te laten slagen.

Wellicht ga je tijdens de voorbereiding de hulp inroepen van anderen of oefenen op iets wat je nog niet helemaal onder de knie hebt. Bijvoorbeeld hoe je een goede presentatie geeft of welke vragen je kunt stellen tijdens een netwerkbijeenkomst of het maken van een goede salespitch.

Op die manier zal de twijfel die door je hoofd schiet vanzelf minder worden, omdat je in de voorbereidingstijd meer zelfvertrouwen aan het kweken bent.

Maar stel dat je een paar minuten voor je gebeurtenis staat en je kunt je niet meer voorbereiden. En de twijfel slaat toe. Wat doe je dan? Dit is het tweede moment rondom een gebeurtenis waar je kunt gaan twijfelen aan jezelf

Je kunt de worstcase scenario’s allemaal in je hoofd blijven herhalen of je gaat op zoek naar het tegendeel daarvan. Dus of je gaat op zoek naar allerlei redenen waarom je zult falen of je gebruikt de tijd om na te denken over al het bewijs dat je zou kunnen slagen.

Laten we weer even teruggaan naar het voorbeeld van de teamvergadering. Je wilt de mensen in de vergadering overtuigen om naar jouw ideeën te luisteren.

Net een paar minuten voor de vergadering slaat de twijfel toe. Wat je nu kunt doen is jezelf eraan herinneren dat je bent uitgenodigd om deze presentatie te geven omdat jij de expert bent op dat gebied. Of dat iemand in jou gelooft en daarom jou heeft gevraagd dit onderwerp te bespreken. Of dat een presentatie in het verleden goed is verlopen. Bedenk voor jezelf een paar voorbeelden waarom je het fantastisch gaat doen. En misschien gaat het wel beter dan je dacht.

Als je op deze manier gaat denken, dan komt er meer balans in wat er allemaal fout zou kunnen gaan en ook hoe goed het zou kunnen verlopen.

Eentje die ik zelf altijd heel krachtig vind en toepas, is de volgende strategie:

Wat zou ik nu tegen mijn vriend of vriendin zeggen die worstelt met zelftwijfel een paar minuten voor de gebeurtenis?
Stel jouw vriend of vriendin moet over vijf minuten een presentatie geven en is even helemaal de weg kwijt. Bang dat ze de hele presentatie gaat verpesten. Wat zou je tegen haar zeggen?

Ik denk dat je paar bemoedigende woorden geeft. Wat zou er gebeuren als je dat net voor die gebeurtenis doet. Geef jezelf een paar bemoedigende woorden. Wees als een vriendin voor jezelf.

Je hoeft niet in paniek te raken. Het is jouw brein dat in overlevingsmodus gaat. Dat is zijn job. Waarschuwen dat je het niet te licht opvat en jezelf overschat. Het waarschuwt je dat wat je gaat doen moeilijk zal zijn. Maar he, je hebt wel vaker voor moeilijke momenten gestaan toch? En daar ben je ook doorheen gekomen. Dan zul je hier ook doorheen komen.

We hebben nu twee momenten rondom een gebeurtenis besproken waar je in de twijfel kunt schieten: een tijdje voorafgaand aan de gebeurtenis en net voor de gebeurtenis. Zeg zo’n vijf tot tien minuten voordat de gebeurtenis plaats vindt.

Het derde moment is tijdens de gebeurtenis.
Tijdens de gebeurtenis merk je dat je begint te twijfelen en paniekerig wordt. Je gaat denken dat niemand luistert, wat je zegt raar klinkt, je weet veel minder dan de toehoorders, etc..
Wat kun je op dat moment doen.
Het kan dan wel fijn zijn om een soort van mantra bij de hand te hebben.
Een korte positieve zin die je telkens in je hoofd herhaalt, die de andere negatieve stemmetjes van je brein overstemmen. Zoiets als: ‘Smile en doe gewoon je best’.

Het kan je helpen om je te focussen op wat belangrijk is op dat moment, je presentatie.

Maak een mantra die voor jou werkt en wellicht helpt deze jou ook.

Dit zijn de drie momenten van een gebeurtenis waarin twijfel naar boven kan komen.

Misschien goed om te beseffen dat de meeste mensen niet praten over hun zelftwijfel. We veronderstellen daarom gemakshalve dat anderen veel zelfverzekerder zijn dan wijzelf. Maar dat is niet waar. Zelftwijfel heeft iedereen. Het is normaal. Ook voor mensen die er aan de buitenkant volledig zelfverzekerd uitzien.

Dit zijn enkele strategieën die je kunnen helpen om mentaal sterk te blijven als je zelftwijfel ervaart.

Accepteer dat zelftwijfel normaal is. Omarm het als een kans om beter te presteren. En gebruik daarvoor bovenstaande strategieën.

Als je iemand kent die baat zou kunnen hebben bij het horen van deze podcast, deel deze dan door de link te delen. Deze podcast kan iemand helpen zich beter te voelen en sterker te worden.

Voor nu, leuk dat je geluisterd hebt.

Als deze podcast je heeft geinspireerd, laat het even weten via bijv de mail: jacqueline@ mindinspirations.nl of via bijv. lkin.

Vind het ook leuk als je dit een waardevolle podcast vond om een waardering van bijv 5 sterren achter te laten. Help je mij enorm mee. Heb je nog vragen, stel ze gerust via de mail. Vind ik super leuk. Voor nu ga lekker met de verkregen inzichten aan de slag en tot een volgende keer